Reflecteren is een belangrijke competentie tijdens de verpleegkundige opleiding en de beroepspraktijk. Door reflectie zie je wat goed gaat en waar je tevreden over bent, maar ontdek je ook gedrag of handelen dat je wilt veranderen. Je vergroot zo de kwaliteit van je leerproces en van de zorg doordat je nieuwe kennis en inzichten toepast in je beroepsmatig handelen.

Dit boek biedt handvatten voor verpleegkundigen om beter te (leren) reflecteren. Eerst wordt de betekenis van het reflecteren voor de beroepspraktijk beschreven en de relatie met verschillende leerstijlen. Vervolgens worden diverse modellen behandeld die je kunt gebruiken bij het reflecteren. Daarna komen de mogelijkheden van supervisie en intervisie aan bod en het gebruik van het portfolio. Ook wordt aandacht besteed aan leermomenten van reflectie en hulpmiddelen, zoals het logboek en journaal.

De vele praktijkvoorbeelden stimuleren je om actief na te denken over je ervaringen, gevoelens, handelen, gedrag en de keuzes die je maakt in relatie tot de beroepsuitoefening. Reflecteren is een vaardigheid die je traint door te oefenen met verschillende modellen en werkvormen. Zo ontdek je welke manier van reflecteren je prettig vindt en gemakkelijk kunt toepassen.

In het boek en in de bijbehorende online leeromgeving zijn 20 inspirerende werkvormen opgenomen die ondersteunend zijn bij het (leren) reflecteren. Deze werkvormen kunnen individueel en in groepjes worden gebruikt en zijn zowel geschikt voor de praktijk als tijdens de opleiding.

In deze nieuwe druk zijn nieuwe inzichten verwerkt en wordt aangesloten bij maatschappelijke, zorginhoudelijke, ethische en morele ontwikkelingen. Het gebruik van het portfolio en de toepassing
van intervisie zijn meer uitgewerkt. Ook zijn er nieuwe modellen en methoden toegevoegd. Het hoofdstuk over ethische reflectie is herschreven in relatie tot zorgethiek en morele besluitvorming.

Riet Koetsenruijter is verpleegkundige en was werkzaam voor de opleidingen hbo-V en Management in de Zorg bij de Hogeschool Utrecht.

Wilma van der Heide is verpleegkundige en onderwijskundige. Ze was docent Onderwijskunde aan de Lerarenopleiding Verpleegkunde en onderwijskundig adviseur bij de Hogeschool Utrecht.